Ukrayna’dan kaçan Afrikalı öğrenciler Fransa’da zorluklara katlanıyor

Ancak, Ukrayna’da yaşayan ve aynı zamanda kaçmak zorunda kalan yabancı öğrenciler bu programdan muaf tutuldular ve şimdi kendilerini üniversite eğitimlerini ve muhtemelen profesyonel kariyerlerini tehlikeye atma riski taşıyan karmaşık bir durumda buluyorlar.

Ukrayna’da savaşın başlamasından birkaç gün sonra liman kenti Odesa’dan kaçan Merdi, amacının Fransa’da kalmak olduğu yolculuğunun bir engelli parkura dönüşeceğini hayal bile edemezdi. “Fransa’nın bizi hoş karşılayacağını düşündük ama durum böyle değil. 11 Mart’ta Fransa’ya gelen 26 yaşındaki Kongolu öğrenci, bize bir uyruğumuz olmadığını söylüyorlar – Ukrayna’da sadece okumak için bulunduğumuzu ve şimdi eve gitmemiz gerektiğini söylüyorlar” dedi.

Merdi’nin davası münferit bir dava değil. Union des étudiants exiles (Sürgündeki Öğrenciler Birliği) ve Fransa Kardeşler Birliği’ne göre, Ukrayna’dan kaçan ve Fransa’da kalmakta aynı zorlukları yaşayan yaklaşık 1000 yabancı öğrenci var.

Sorunun özü idaridir ve birçok Avrupa Birliği ülkesinin Ukrayna’daki çatışmadan kaçanlara yardım etmek için hızlı hareket etme sözü verdiği Mart ayının başlarına kadar uzanmaktadır. Fransa AB’yi uygulamaya karar verdi “geçici koruma direktifi”yerinden edilmiş kişilere yardım etmeyi amaçlıyor. Üç ay süreyle geçerlidir ve mültecilere ikamet hakkı, iş, eğitim ve sosyal ve tıbbi yardıma erişim hakkı da dahil olmak üzere çeşitli korumalar sağlar.

Ancak Ukrayna’da yaşayan yabancı öğrenciler bu acil önlemin dışında tutuldu.

France Fraternités sendikası başkanı Pierre Henry, “Fransa, yabancı öğrencilere bir aylık oturma izni vererek geçici koruma tedbirlerinin dışında tuttu” dedi. Gerekçe, “ülkeleri savaşta değil, bu yüzden evlerine dönebilirler”.

Savaş başladığında Lviv’den kaçan Cezayirli bir öğrenci olan Sabar da Fransa’ya vardığında kendini zor durumda buldu. Valilik bana sadece bir aylık oturma izni verdi. Şimdi Cezayir’e dönmemi istiyorlar. Ama istemiyorum – Ukrayna’ya gitmek, okumak ve diplomamı almak için çok para harcadım” dedi.

‘Kafkaesk seçenek’

14 Mart’ta Paris’e varan Sabar, mültecileri ağırlayacak bir otel bulamadan önce iki gün zorluklar yaşadı. “Dışarıda bir tren istasyonunun yanında uyudum,” dedi.

Şimdi idari bir bataklığa hapsolmuş, sadece eğitimine Fransa’da devam etmek istiyor. “Paris, Marsilya, Lyon, Strasbourg ve Bordeaux’da çeşitli üniversitelere kaydolmaya çalıştım. Ama cevap vermediler.”

“Altı aylık oturma izniyle kalabilmek için üniversiteye kayıt yaptırmam ya da iş güvencem olması gerektiğini söyleyecekler. Benim sorunum, bir aydır hiçbir şey bulamamış olmam. Ama ayrılmak istemiyorum” dedi Sabar.

Aynı şey yurtdışında eğitimine devam etmek isteyen Merdi için de geçerli. “Korkarım bana Kongo’ya geri dönmem söylenecek. İmkanım olsa burada bir üniversitede eğitimime devam etmek isterim. Tek istediğim bu.”

Ukrayna’dan kaçan Afrikalı öğrencilerin içinde bulunduğu kötü durum, Fransa’daki birçok kişiyi harekete geçmeye teşvik etti. Bunların arasında içinde bulundukları koşullardan endişe duyan bir grup üniversite rektörü ve öğretim görevlisi var.

Akademisyenler, Nisan ayında Le Monde gazetesinde yayınlanan bir yazıda, Fransa’ya “Ukrayna’nın ağırlamayı tercih ettiği öğrencileri yetiştirmeye devam etmesi” çağrısında bulundu. Le Poing Levé (Yükseltilmiş Yumruk) gibi solcu öğrenci siyasi örgütleri, kendilerini dünya meselelerinin ortasında bulan bu öğrencileri kaydettirmeleri için üniversite rektörleri üzerindeki baskıyı artırmaya çalışıyor.

“Bu saçma bir durum,” dedi Henry, “Herkese koruma sağlamak yerine Kafkaesk seçeneği seçtik.”

Eve dönmeye hiç niyeti olmayan bu öğrencilerin çok yakında kendilerini Fransız topraklarında çok tehlikeli koşullarda bulacaklarını söyledi.

“Gerçek bir israf çünkü bunlar Fransızca konuşan öğrenciler. Eğitimlerinin yarısı zaten tamamlanmış olduğundan ve mesleki beklentileri savaş tarafından tamamen yok edildiğinden, mantıklı olan Fransa’ya kaydolmalarına ve eğitimlerine devam etmelerine izin vermek olacaktır” dedi.

Ancak bazı üniversiteler konumlarını değiştirmeye ve yabancı öğrenci kabul etmeye başlıyor. Başkan Mathieu Schneider, “Yirmi kadarı ön kayıt aşamasında ve başvuruları alıyor” dedi. Yüksek Öğrenim ağındaki göçmenler Fransız kurumlarının, 19 Nisan’da “Les Echos Start” medyasına verdiği demeçte.

‘Herkes bu savaşın kurbanı’

Bu duruma yakalanan öğrencilerin idari durumu havada kalıyor. Fransa’nın göçmenlik başvurularını ele alan illeri, kararların bir bölgesel yönetimden diğerine farklılık gösterdiği görülen vaka bazında bir yaklaşım benimsemeyi tercih ediyor.

Aveyron’da yaşayan Kongolu bir öğrenci de dahil olmak üzere birkaç kişi, yalnızca bir (resmi kural olarak kalan) yerine birkaç aylığına geçerli olan geçici oturma izinleri aldıklarını söyledi.

Peki şu anda hangi gereksinimler geçerli? FRANSA 24 ile temasa geçen Fransız içişleri bakanlığı, özellikle Kampüs FransaBu, uygun kişilerin Fransız yüksek öğrenimine kaydolmak için başvurmalarına izin verir.

Fransa’da yabancı öğrencilerin karşılaştığı durumla ilgili olarak bakanlık, üçüncü ülke vatandaşlarına yönelik muamelenin AB Konseyi’nin geçici koruma direktifinin bir parçası olduğunu belirterek şunları kaydetti: “Üçüncü ülke vatandaşı geçici koruma için uygun değilse, o menşe ülkesine dönmelidir.”

Ancak, Portekiz ve İspanya da dahil olmak üzere diğer ülkeler AB çerçevesini uyarlamayı ve Ukrayna’dan kaçan herkesi memnuniyetle karşılamayı seçti.

Avrupa Konseyi, yerinden edilmiş kişilerin AB üye ülkelerinde gördüğü çeşitli muamelelerden endişe duyuyor. Nisan ayı başında yayınlanan bir rapor, menşe ülkelerine bağlı olarak mültecilerin, sığınmacıların ve göçmenlerin kabulünde “çifte standart”tan söz ediyordu.

Bu nedenle yabancı öğrenciler, ya Ukrayna’dan kaçanları evrensel olarak karşılamaya karar veren ülkelere taşınmalı ya da kendi ülkelerine geri dönmelidir. Diğer seçenek, gerekli koşulları yerine getirmeleri ve en iyisini ummaları koşuluyla, sığınma veya oturma izni başvurusunda bulunmaktır.

Sabar ve Merdi, geleceklerinin neler getireceğini öğrenmek için önümüzdeki birkaç gün içinde vilayette bir randevuları var. Genç Cezayirli, eğitimine devam etmenin ve Fransa’da kalmanın “olabilecek en iyi şey” olduğunu söylüyor.

Merdi hala neden başka bir mülteciden farklı muamele gördüğünü anlamıyor: “Kimse Ukrayna’dan Fransa’ya gelmek için ayrılmak istemedi. Bu bizim suçumuz değil. Bütün bu sorunlara neden olan savaştır. Herkes bu savaşın kurbanı.”

“Ukraynalıların ülkesi ama biz de orada yaşadık” dedi. “Üniversite için para ödedik. Onlar gibi muamele görme hakkımız var. Fark olmamalı.”

Bu makale orijinalinden Fransızca’ya çevrilmiştir.